Σμύρνη – Περιηγητικός Οδηγός 1922
Γιώργος Πουλημένος
Εκδόσεις Μπαλτά / Σειρά «εξ Ανατολών», 2019, σελ. 160
«Σαν της Σμύρνης το γιανγκίνι στο ντουνιά δεν έχει γίνει…»
Ήταν η πυρκαγιά που σήμανε το τέλος της Γκιαούρ Ιζμίρ, εκείνες τις μαύρες μέρες του Σεπτέμβρη του 1922. Και όμως, τόσα χρόνια μετά, δεν έχουν λησμονηθεί το Και, η Αγία Φωτεινή, το Κορδελιό, ο Μπουρνόβας… Πώς όμως ήταν η Σμύρνη πριν καταστραφεί; Μετά από πολυετή έρευνα, ο Γιώργος Πουλημένος συνέγραψε έναν περιηγητικό οδηγό της πόλης της Σμύρνης, όπως ήταν κατά το μοιραίο έτος 1922. Στην αρχή του βιβλίου δίνονται γενικές πληροφορίες για τη Σμύρνη (πληθυσμός, κλίμα, ιστορία, οικονομία, πληροφορίες για περιηγητές), καθώς και το θρησκευτικό εορτολόγιο του έτους 1922 για όλες τις κοινότητες των κατοίκων της πόλης. Ακολουθούν είκοσι επτά μεγάλης ακριβείας πρωτότυποι χάρτες που σχεδίασε ο Γ. Πουλημένος με βάση παλαιούς χάρτες της Σμύρνης. Σ’ αυτούς έχουν αποτυπωθεί με ακρίβεια οι δρόμοι και τα σημαντικότερα δημόσια και ιδιωτικά κτήρια της πόλης (διοικητήριο, δημόσιες υπηρεσίες, τελωνεία, προξενεία, σιδηροδρομικοί σταθμοί, σχολεία, εκκλησίες, τζαμιά, συναγωγές, βερχανέδες, ξενοδοχεία, θέατρα, κινηματογράφοι, εστιατόρια, νοσοκομεία, εργοστάσια κ. ά.). Κάθε χάρτης συμπληρώνεται με παλιές φωτογραφίες και σύντομα κατατοπιστικά κείμενα με τις σημαντικότερες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη περιοχή. Τα προάστια, τα χωριά και οι κοντινοί οικισμοί (Κορδελιό, Μπουρνόβας, Μπουτζάς κ.λπ.) αναφέρονται στο τέλος του βιβλίου. Μέσα από τις σελίδες του οδηγού, χρήσιμου στον επισκέπτη του τότε, αλλά και του τώρα, προβάλλει ολοζώντανη η μυθική πια πόλη, η μητρόπολη του Μικρασιατικού και του Αιγαιακού Ελληνισμού, η αλησμόνητη Σμύρνη.
Νίκος Η. Πεταλωτής